CatWalk
New member
Seray Şahinler – Pandemi sürecinden en epey sanat kurumları yara aldı kuşkusuz… Bu süreçte bir epey tiyatro perdelerini tekrar açmamak üzere kapattı. 1 Temmuz’da açılan sahnelerle bir arada artık yaraları sarma vakti! Bilhassa açık hava sahnelerinde perdeler açılacak ve bir epey oyun tiyatroseverlerle buluşacak. Bu noktada tiyatroların her zamankinden daha epey dayanağa muhtaçlığı var… Özel tiyatroların sanatsal üretimini zenginleştirirken ekonomik, toplumsal ve türel açıdan güçlenmesi ve sürdürülebilir hale gelmesi için 2019’da yola çıkan Tiyatro Kooperatifi pandemi boyunca tiyatroların ayakta ve hayatta kalabilmesi için çalışmalar yürüttü, raporlar hazırladı. Geçtiğimiz hafta ikinci yaşını kutlayan Tiyatro Kooperatifi şu sıralar birinci tertiplerini hazırlığında. İdare Konseyi Lideri Iraz Yöntem’le hem son 1.5 yılı hem yeni periyodu konuştuk…
1.5 yılın akabinde sahneler bir daha açılıyor. Bu mühlet tiyatrolar için nasıl geçti? Tiyatrolar süreçten nasıl etkilendi?
Ne yazık ki bu müddet tüm özel tiyatrolar için “hayatta ve ayakta kalma” gayretiyle geçti (hâlâ da durum bu). Kapanan sahneler oldu ve çabucak hepsi de vahim bir borç yükünün altına girmek zorunda kaldı. Fizikî olarak sahnelerin kapanması, kültür-sanat ekosisteminin hayat alanlarını kaybetmesi demek. Bu sahnelerde çalışan onlarca, yüzlerce işçinin işsiz kalması, konuk olarak o sahnelerde oyunlar oynayan tiyatroların alanlarını yitirmesi ve geleceğe miras bırakmak istediğimiz kültürel birikimimizin yok olup gitmesi demek bu maalesef…
Tiyatro Kooperatifi bu müddette neler yaptı?
Tiyatro Kooperatifi, pandemi süreci başladığında çabucak hemen 1 yaşını bile doldurmamış yepisyeni bir kurumdu. 14 Mart 2020’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla birinci toplantımızı gerçekleştirdik. Sürecin başından itibaren tüm talep ve tekliflerimizi bildirdik ve bu irtibatımız de hâlâ devam ediyor. Çalışmalarımızı olağan olarak öncelikli olarak pandemi devrine mahsus kılmaya yoğunlaştık ancak uzun vadede çözülmesi gereken yapısal meselelerimiz için de çalışmaktan geri durmadık. Hatta önümüzdeki süreçte alanımızı ilgilendiren biroldukca bakanlıkla bir ortaya gelme talebimize karşılık Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafınca bir kelam de aldık. Tüm bunların yanı sıra pandemi sürecinde düzenlenen dayanak kampanyalarının paydaşı/kolaylaştırıcısı olduk (Dayanışmanın 100’ü Şiir, Festtogether/Bir Kira Bir Sahne vb.) Tiyatro Kooperatifi ortakları için bir seyirci takviye kampanyası hazırladık: Bizde Yerin Başka.
Türkiye’deki tiyatrolara kooperatif yapısının ve kooperatif birliğinin niye en yeterli tahlil olduğunu düşündüğümüzü anlattık. Ekim 2020’de Sivil Toplum için Dayanak Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle, İKSV Kültür Siyasetleri Çalışmaları kısmının içerik iştirakinde verilen Kültür Sanat Fonu’na yaptığımız müracaatın kabul edilmesiyle bir arada çalışmalarımız sürat kazandı. Şu anda Türkiye’nin farklı bölgelerinde yol arkadaşlarımız var, dayanışmamızı birlikte büyütüyor, resmi bir kooperatif birliği kurmak üzere hazırlıklarımızı sürdürüyoruz.
Sahneler açılsa da tiyatroya dayanak konusu hâlâ daha hayati değere sahip. Bu hususta Tiyatro Kooperatifi’nin teklifleri, daveti ne olur?
Özel tiyatroların bir daha seyircileriyle buluşması, sizin de tabir ettiğiniz üzere ayakta ve hayatta kalmak için hâlâ kâfi değil. Tüm dayanak düzeneklerinin işletilmesini istek ediyoruz olağan ki. Ayrıyeten yapısal meselelerimizin çözülmesi de bu bahiste atılacak en değerli adımlardan biri olacaktır. Zira özel tiyatrolar mevzuat uyarınca tacir statüsündeki işletmelerdir. halbuki sanat, kamusal bir faaliyettir ve rastgele bir ticari faaliyet olarak değerlendirilmemelidir. Alanımıza mahsus bir statüyle tanımlanma muhtaçlığı ortasındayız. bu biçimdelikle özel tiyatroların üstündeki ağır vergi yükü hafifçeletilmeli, sanat işçilerinin toplumsal teminatı özel olarak düzenlenmeli ve aslına bakarsanız aslında anayasayla garanti altına alınmış olan sanat ve sanatkarlar hem kamu tıpkı vakitte özel dalın takviyesiyle güçlendirilmelidir.
Yaz buluşmaları yapılacak
Yeni dönem için hazırlıklar başladı. Yeni dönemden beklentileriniz neler? Tiyatro Kooperatifi yeni dönemi nasıl karşılayacak nasıl çalışmalar yapılacak, ne planlıyorsunuz?
Birinci sefer kooperatif ortaklarımız için İstanbul’da 3 farklı noktada “Yaz Buluşmaları” gerçekleştireceğiz. Kadıköy’de Caddebostan ve Fenerbahçe Parkı’nda, Ataşehir’de Deniz Gezmiş Parkı’nda hem çocuk ve gençlik tıpkı vakitte yetişkin oyunlarının yer alacağı birinci tertibimiz için çalışıyoruz. Ağustos ve Eylül’deki etkinliklerimiz için şimdiden hayli heyecanlıyız.
1.5 yılın akabinde sahneler bir daha açılıyor. Bu mühlet tiyatrolar için nasıl geçti? Tiyatrolar süreçten nasıl etkilendi?
Ne yazık ki bu müddet tüm özel tiyatrolar için “hayatta ve ayakta kalma” gayretiyle geçti (hâlâ da durum bu). Kapanan sahneler oldu ve çabucak hepsi de vahim bir borç yükünün altına girmek zorunda kaldı. Fizikî olarak sahnelerin kapanması, kültür-sanat ekosisteminin hayat alanlarını kaybetmesi demek. Bu sahnelerde çalışan onlarca, yüzlerce işçinin işsiz kalması, konuk olarak o sahnelerde oyunlar oynayan tiyatroların alanlarını yitirmesi ve geleceğe miras bırakmak istediğimiz kültürel birikimimizin yok olup gitmesi demek bu maalesef…
Tiyatro Kooperatifi bu müddette neler yaptı?
Tiyatro Kooperatifi, pandemi süreci başladığında çabucak hemen 1 yaşını bile doldurmamış yepisyeni bir kurumdu. 14 Mart 2020’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla birinci toplantımızı gerçekleştirdik. Sürecin başından itibaren tüm talep ve tekliflerimizi bildirdik ve bu irtibatımız de hâlâ devam ediyor. Çalışmalarımızı olağan olarak öncelikli olarak pandemi devrine mahsus kılmaya yoğunlaştık ancak uzun vadede çözülmesi gereken yapısal meselelerimiz için de çalışmaktan geri durmadık. Hatta önümüzdeki süreçte alanımızı ilgilendiren biroldukca bakanlıkla bir ortaya gelme talebimize karşılık Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafınca bir kelam de aldık. Tüm bunların yanı sıra pandemi sürecinde düzenlenen dayanak kampanyalarının paydaşı/kolaylaştırıcısı olduk (Dayanışmanın 100’ü Şiir, Festtogether/Bir Kira Bir Sahne vb.) Tiyatro Kooperatifi ortakları için bir seyirci takviye kampanyası hazırladık: Bizde Yerin Başka.
Türkiye’deki tiyatrolara kooperatif yapısının ve kooperatif birliğinin niye en yeterli tahlil olduğunu düşündüğümüzü anlattık. Ekim 2020’de Sivil Toplum için Dayanak Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle, İKSV Kültür Siyasetleri Çalışmaları kısmının içerik iştirakinde verilen Kültür Sanat Fonu’na yaptığımız müracaatın kabul edilmesiyle bir arada çalışmalarımız sürat kazandı. Şu anda Türkiye’nin farklı bölgelerinde yol arkadaşlarımız var, dayanışmamızı birlikte büyütüyor, resmi bir kooperatif birliği kurmak üzere hazırlıklarımızı sürdürüyoruz.
Sahneler açılsa da tiyatroya dayanak konusu hâlâ daha hayati değere sahip. Bu hususta Tiyatro Kooperatifi’nin teklifleri, daveti ne olur?
Özel tiyatroların bir daha seyircileriyle buluşması, sizin de tabir ettiğiniz üzere ayakta ve hayatta kalmak için hâlâ kâfi değil. Tüm dayanak düzeneklerinin işletilmesini istek ediyoruz olağan ki. Ayrıyeten yapısal meselelerimizin çözülmesi de bu bahiste atılacak en değerli adımlardan biri olacaktır. Zira özel tiyatrolar mevzuat uyarınca tacir statüsündeki işletmelerdir. halbuki sanat, kamusal bir faaliyettir ve rastgele bir ticari faaliyet olarak değerlendirilmemelidir. Alanımıza mahsus bir statüyle tanımlanma muhtaçlığı ortasındayız. bu biçimdelikle özel tiyatroların üstündeki ağır vergi yükü hafifçeletilmeli, sanat işçilerinin toplumsal teminatı özel olarak düzenlenmeli ve aslına bakarsanız aslında anayasayla garanti altına alınmış olan sanat ve sanatkarlar hem kamu tıpkı vakitte özel dalın takviyesiyle güçlendirilmelidir.
Yaz buluşmaları yapılacak
Yeni dönem için hazırlıklar başladı. Yeni dönemden beklentileriniz neler? Tiyatro Kooperatifi yeni dönemi nasıl karşılayacak nasıl çalışmalar yapılacak, ne planlıyorsunuz?
Birinci sefer kooperatif ortaklarımız için İstanbul’da 3 farklı noktada “Yaz Buluşmaları” gerçekleştireceğiz. Kadıköy’de Caddebostan ve Fenerbahçe Parkı’nda, Ataşehir’de Deniz Gezmiş Parkı’nda hem çocuk ve gençlik tıpkı vakitte yetişkin oyunlarının yer alacağı birinci tertibimiz için çalışıyoruz. Ağustos ve Eylül’deki etkinliklerimiz için şimdiden hayli heyecanlıyız.