Prof. Dr. Daron Acemoğlu’ndan Türkiye’ye demokrasi-ekonomi hatırlatması

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
Dünyanın önde gelen ekonomistlerinden, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MİT) öğretim üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’nin her şeyi gerçek yapsa bile Merkez Bankası rezervlerinin eski düzeyine gelmesinin hayli sıkıntı olduğunu belirterek, “Türkiye üzere ülkeler demokrasiden uzaklaştılar. Birfazlaca ülke iktisat için demokrasinin değerli olmadığını düşünüyor. Demokrasi bir lüks tüketim hususu değil. İktisat için de epey değerli. Bunu görmek istemeyenler var” tabirlerini kullandı.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Prof. Dr. Daron Acemoğlu, yurtharicinden gelen sermayenin çekilmesiyle, Merkez Bankası’nın daha fazla rezerv kullanmaya başladığını belirterek, “Bunu epey uzun vade sürdüremezsiniz. esasen bu yüzden iktisat kurumlarında değişiklikler yapıp diğer siyasetlere yönelmeye çalıştılar. Fakat bunların hiçbirinin kredibilitesi yok. hiç biri de hakikat siyasetler değildi. Demokratik kurumlar zayıflayınca her ülke keyfi ve yanlış siyasetlere yöneliyor. İktisat bürokrasisinde şimdi hiç nitelikli insan kalmadı. Bu durum meçhullüğü ve krizi artırıyor. Türkiye her şeyi yanlışsız yapsa bile Merkez Bankası rezervlerin birebir düzeye gelmesi hayli güç” diye konuştu.

Cumhuriyet gazetesinden Şehriban Kıraç’ın haberine bakılırsa; Türkiye iktisadının son 15 yıldır kalitesiz büyüdüğünü lisana getiren Acemoğlu, “Sürekliliği olmayan bir büyüme bu. Üstüne milletlerarası gelişmeleri de eklersek iktisadın geleceği parlak değil. Çok daha sıkıntı vakit içinder bizi bekliyor” ikazında bulundu.


Boğaziçi Üniversitesi İktisat Kısmı öğrencilerinin medya üretim kolektifi Özgür İktisat’ın Açık Dersleri’nin 16.sına katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’de acayip bir kredi büyümesinin kelam konusu olduğunu vurguladı.

Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun konuşmasının satır başları şöyleki:

Son vakit içinderda Türkiye yalnızca kredilerle büyüdü ve tüketim tarafınca çekilen bir iktisat haline geldi.

Gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) neredeyse yüzde 30’u yatırıma gidiyor. Lakin bu yüzde 30’un yalnızca yüzde 10’u makina ve imalat yatırımlarına gidiyor, yüzde 20’si ise inşaata gidiyor. Çok istikrarsız bir büyüme. Bu sürdürülmesi sahiden sıkıntı bir büyüme.

“Genç işsizliği yüzde 25’ten aşağıya inmiyor”

Son devirlere bakarsanız Türkiye’de artık özel bankalar hiç kredi vermiyorlar. Gelen krediler yalnızca devlet bankalarından.

Yüksek kaliteli büyüme eşitsizliği azaltıyor. Kalitesiz büyüyorsanız bunu sürdürmek fazlaca sıkıntı. Giderek sorunları kat kat artırıyor. Bunlardan biri cari açık ve enflasyon. Enflasyon son periyotlarda bir daha artıyor. Bu kimi sorunların bir semptomu.


Covid-19 daha sonrası bu sorunlar birkaç kat arttı. Türkiye Covid devrinde hakikat mali siyasetler kullanmadı. Önemli bir Covid darbesi yedi. Büyüme artıyor lakin daha kalitesiz bir büyümeye döndü.


2010’da büyümenin müspet tarafı istihdam yaratıyordu. Fakat artık istihdam artışı da yok. Genç işsizliği yüzde 25’ten inmiyor.

“Türkiye en hayli gazetecinin mahpusta olduğu ülke”

Türkiye’de 2008’den daha sonra ekonomik kurumlar açısından önemli gerileme var. Yolsuzlukta önemli artış var. Demokrasiden uzaklaşıldı. Türkiye en epey gazetecinin mahpusta olduğu ülke.

Türkiye’de kurumsal gerileme 14 yıldır sürüyor. Bağımsız özel kuruluşların elden alınması 2006’da başlıyor. Buna karşın 2010’da Türkiye’ye önemli yatırımlar geldi. Türkiye’ye yatırımda bulunanlar kendi taleplerini yaratıyorlardı. Bence yabancı sermaye Türkiye’deki kurumsal kötüleşmeyi ya vaktinde görmedi ya da görmemeyi tercih etti. Yabancı sermaye çabucak sonrasında kısa vadeli yatırıma geçti. Ancak artık çok yüksek faiz almadan yatırıma gelmek istemiyor. Bu da politik sistemin değişiminden kaynaklanıyor. Türkiye’de personel hakları hayli düşük. Bunların Avrupa ve ABD düzebir daha gelmesi epey kıymetli.

“Demokrasi iktisat için fazlaca önemli”

Türkiye siyasal olarak ekonomik olarak güç bir müddetçten geçiyor. Türkiye üzere ülkeler demokrasiden uzaklaştılar. Birfazlaca ülke iktisat için demokrasinin değerli olmadığını düşünüyor. Demokrasi bir lüks tüketim unsuru değil. İktisat için de epeyce kıymetli. Bunu görmek istemeyenler var.

Freedom House’ye nazaran, 2006’dan bu yana demokrasiden uzaklaşan ülkelerin sayısı artıyor. Demokrasinin geleceği hiç parlak değil. Covid-19’dan daha sonra demokrasiden uzaklaşanlar artacak.
 
Üst