CatWalk
New member
Müjde Işıl – Her yılın övgülere ve ödüllere boğulan “özel” bir sineması oluyor ekseriyetle. 2021’in o özel sineması “Drive My Car”dı hiç kuşkusuz. Cannes’da En Yeterli Senaryo ile FIPRESCI Mükafatı kazanmakla ve Japonya’nın Oscar adayı olmakla kalmadı, meslek ve eleştirmen birliklerinin birçoklarının sene sonunda deklare ettiğı listelerde En Uygun Sinema de o çıktı.
“Drive My Car”, Haruki Murakami’nin 2014’te yayımlanan, Türkçeye de çevrilen “Kadınsız Erkekler” kitabındaki birebir isimli hikayeden uyarlandı. 35 sayfalık hikayeden 3 saatlik bir sinema çıkarmak, bunu seyirciyi boğmadan katman katman anlatmak ise Japon sinemacı Ryûsuke Hamaguchi’nin hünerinin kararı.
Sinema bizi, birbirini tamamladıklarını hissettiğimiz orta yaşta bir çiftle tanıştırıyor. Kafuku, başarılı bir tiyatro direktörü. Vanya’yı canlandırdığı sağlam bir oyunculuk mesleği de var. Eşi Oto televizyonda çalışıyor ve yazdığı senaryolarla oldukça hayran kitlesine sahip. Kafuku, eşinin kendisini aldattığını öğrenmesinin şokunu atlatamadan onu kaybediyor. Tam o periyotta bir şenlik Çehov’un “Vanya Dayı”sını sahneye koyup yönetmesi için onu Hiroşima’ya davet ediyor. Kafuku bu daveti kabul ediyor ve kırmızı renkteki eski model otomobiliyle yola çıkıyor. Hiroşima’da Misaki isminde 23 yaşında genç bir kız ise sürücüsü olarak kendisine eşlik etmeye başlıyor.
hayatın ritmi üzere
Ryûsuke Hamaguchi, ortalama bir insan ömrünün gelişimi biçiminde inşa etmiş sinemanın yapısını. Doğum, gençlik ve olgunluk devri formunda üç kısma ayırmak mümkün anlatıyı… Kafuku’nun eşiyle bir arada güvenlikli hayatı, sinemanın birinci kısmını yani bir erkek çocuğunun anne karnındaki kapalı yaşantısını simgeliyor. Jeneriğin sinemanın 40. dakikasında başlaması tesadüf değil. Kafuku’nun inançlı alandan ayrılıp tek başına Hiroşima’ya gitmesi ile birlikte ergenliğe tekabül eden inkâr ve savunma periyodu başlıyor. Sinemanın 90-100. dakikasından yani ortasından daha sonra ise insan hayatının olgunluk devrine karşılık gelen yüzleşme ve kabullenme kısmını izliyoruz. Bu sürecin, Kafuku’nun evvel sıcak bakmadığı, yüzü hiç gülmeyen sürücü Misaki ile bir yemek daveti daha sonrasında konuşmasıyla başlaması dikkat alımlı. İki farklı sınıftan beşere hayatın vurduğu darbeler eşit olmasa da fazlaca sarsıcı. Yas sürecine ve hayatın açmazlarına karşı yol tanımını de veriyor sinema: Diğerleriyle irtibat kanallarını açık tutmak, kendimizle yüzleşmek ve bunun getirdiği acıları hayatın doğal akışı olarak kabul edip yola devam etmek.
Romanda sarı olan otomobil renginin sinemada kırmızıya dönüştürülmesi bu açıdan değerli. Canlılığın, canlı kalmanın, her şeye karşın yaşamaya ve ortasındaki cevheri müdafaanın rengi için kırmızı, sinemada nokta vuruşu bir seçim. Sinemanın kırmızı renge tezat duran sakin lisanı ise yalnızca kahramanları için değil, seyirci için de terapi nazaranvi üstleniyor. Sinemada onca trajediye rağmen arbede, tartışma görmüyoruz. Sinema, kahramanlarını iyi-kötü diye ayırmıyor ve yargılamıyor.
Canım Vanya Dayı
“Drive My Car” tiyatro-sinema ilişkisinde sık sık meselae rastlayamayacağımız olgunlukta bir imal. Sinema ortasındaki tiyatro anlatısı, üç saatlik seyahatte izleyiciye kılavuzluk yapıyor. Bu sefer duvarda asılı bir silah yok ve polisin haberini saymazsak patlama da yok. Arbede, gürültü, şiddet yok. Onun yerine kucak dolusu “Vanya Dayı” tiradı eşlik ediyor diyaloglara. Kafuku’nun, Çehov’un yapıtının insanı kendisiyle yüzleştirmeye zorlaması niçiniyle Vanya Dayı’yı oynamaktan çekinmesi boşuna değil. Ama yaşamın getirdiklerinden kaçmak da tahlil değil. Çehov’un yazdıkları, Murakami ve Hamaguchi’nin kahramanlarının hayatıyla örtüşürken onlara hayat rehberliği de yapıyor. İki yıldır salgınla boğuşup gelecek tasası yaşadığımız süreçte sinema hayli manalı bir yerde final yapıyor. Bize de daima bir ağızdan; “Yaşamak zorundayız, yaşayacağız Vanya Dayı” demek düşüyor.
Doğu’nun sineması Batı’nın baştacı
Çok değil, 2020’de Güney Kore imali “Parasite/Parazit”, Akademi tarihinde bir unsur imza atmış, hem En Uygun Sinema birebir vakitte En Yeterli Milletlerarası Sinema kolunda Oscar kazanmıştı. “Drive My Car”ın bu sene tıpkı başarıyı yakalayıp yakalamayacağı merak konusu. Şimdiye kadar aldığı mükafatlar, bu ihtimalin pek de düşük olmadığını gösteriyor. Pekala, dizilerinden sinemasına Doğu’nun öyküleri nasıl oluyor da Batı izleyicisini bu kadar etkileyebiliyor? Üstelik bunu yöresel ve eksantrik savaş, dans vs. ihtişamlı sahneler olmadan başarabiliyor? Bilhassa Hollywood’un artık özgün kıssa yaratmada kısırlaştığı malumumuz. bir daha çevrimler, harika kahraman sinemaları garantili alan olarak görülüyor. Gişe rekortmeni “Spider-Man: No Way Home” bile eski Örümcek Adamları öyküye dahil etmekte buluyor tahlili, yani nostaljide.
“Parazit” ve “Drive My Car”a baktığımızda tüm insanlığa hitap eden ortak bahisleri ne kadar sade anlattıklarına şahit oluyoruz. Güney Kore üretimi “Parazit”, sınıf ayrımını en sıradan noktadan tanım ediyor mesela, kokudan… Her sınıfın bir alt sınıfı olduğunu ve birbiri üzerine basarak hayatta kalmaya çalışmanın sistem için ne kadar makbul olduğunu vurguluyor. “Drive My Car” ise bir Hollywood senaryosunda seyirciyi hıçkırıklara boğacak yas sürecini ajite etmeden, berbatlığı silah olarak kullanmadan anlatıyor. Doğu’ya has sakinlik düsturunu bir insanlık öğretisi haline getiriyor. Tüm muhtaçlığımız olan da bu galiba.
“Drive My Car”, Haruki Murakami’nin 2014’te yayımlanan, Türkçeye de çevrilen “Kadınsız Erkekler” kitabındaki birebir isimli hikayeden uyarlandı. 35 sayfalık hikayeden 3 saatlik bir sinema çıkarmak, bunu seyirciyi boğmadan katman katman anlatmak ise Japon sinemacı Ryûsuke Hamaguchi’nin hünerinin kararı.
Sinema bizi, birbirini tamamladıklarını hissettiğimiz orta yaşta bir çiftle tanıştırıyor. Kafuku, başarılı bir tiyatro direktörü. Vanya’yı canlandırdığı sağlam bir oyunculuk mesleği de var. Eşi Oto televizyonda çalışıyor ve yazdığı senaryolarla oldukça hayran kitlesine sahip. Kafuku, eşinin kendisini aldattığını öğrenmesinin şokunu atlatamadan onu kaybediyor. Tam o periyotta bir şenlik Çehov’un “Vanya Dayı”sını sahneye koyup yönetmesi için onu Hiroşima’ya davet ediyor. Kafuku bu daveti kabul ediyor ve kırmızı renkteki eski model otomobiliyle yola çıkıyor. Hiroşima’da Misaki isminde 23 yaşında genç bir kız ise sürücüsü olarak kendisine eşlik etmeye başlıyor.
hayatın ritmi üzere
Ryûsuke Hamaguchi, ortalama bir insan ömrünün gelişimi biçiminde inşa etmiş sinemanın yapısını. Doğum, gençlik ve olgunluk devri formunda üç kısma ayırmak mümkün anlatıyı… Kafuku’nun eşiyle bir arada güvenlikli hayatı, sinemanın birinci kısmını yani bir erkek çocuğunun anne karnındaki kapalı yaşantısını simgeliyor. Jeneriğin sinemanın 40. dakikasında başlaması tesadüf değil. Kafuku’nun inançlı alandan ayrılıp tek başına Hiroşima’ya gitmesi ile birlikte ergenliğe tekabül eden inkâr ve savunma periyodu başlıyor. Sinemanın 90-100. dakikasından yani ortasından daha sonra ise insan hayatının olgunluk devrine karşılık gelen yüzleşme ve kabullenme kısmını izliyoruz. Bu sürecin, Kafuku’nun evvel sıcak bakmadığı, yüzü hiç gülmeyen sürücü Misaki ile bir yemek daveti daha sonrasında konuşmasıyla başlaması dikkat alımlı. İki farklı sınıftan beşere hayatın vurduğu darbeler eşit olmasa da fazlaca sarsıcı. Yas sürecine ve hayatın açmazlarına karşı yol tanımını de veriyor sinema: Diğerleriyle irtibat kanallarını açık tutmak, kendimizle yüzleşmek ve bunun getirdiği acıları hayatın doğal akışı olarak kabul edip yola devam etmek.
Romanda sarı olan otomobil renginin sinemada kırmızıya dönüştürülmesi bu açıdan değerli. Canlılığın, canlı kalmanın, her şeye karşın yaşamaya ve ortasındaki cevheri müdafaanın rengi için kırmızı, sinemada nokta vuruşu bir seçim. Sinemanın kırmızı renge tezat duran sakin lisanı ise yalnızca kahramanları için değil, seyirci için de terapi nazaranvi üstleniyor. Sinemada onca trajediye rağmen arbede, tartışma görmüyoruz. Sinema, kahramanlarını iyi-kötü diye ayırmıyor ve yargılamıyor.
Canım Vanya Dayı
“Drive My Car” tiyatro-sinema ilişkisinde sık sık meselae rastlayamayacağımız olgunlukta bir imal. Sinema ortasındaki tiyatro anlatısı, üç saatlik seyahatte izleyiciye kılavuzluk yapıyor. Bu sefer duvarda asılı bir silah yok ve polisin haberini saymazsak patlama da yok. Arbede, gürültü, şiddet yok. Onun yerine kucak dolusu “Vanya Dayı” tiradı eşlik ediyor diyaloglara. Kafuku’nun, Çehov’un yapıtının insanı kendisiyle yüzleştirmeye zorlaması niçiniyle Vanya Dayı’yı oynamaktan çekinmesi boşuna değil. Ama yaşamın getirdiklerinden kaçmak da tahlil değil. Çehov’un yazdıkları, Murakami ve Hamaguchi’nin kahramanlarının hayatıyla örtüşürken onlara hayat rehberliği de yapıyor. İki yıldır salgınla boğuşup gelecek tasası yaşadığımız süreçte sinema hayli manalı bir yerde final yapıyor. Bize de daima bir ağızdan; “Yaşamak zorundayız, yaşayacağız Vanya Dayı” demek düşüyor.
Doğu’nun sineması Batı’nın baştacı
Çok değil, 2020’de Güney Kore imali “Parasite/Parazit”, Akademi tarihinde bir unsur imza atmış, hem En Uygun Sinema birebir vakitte En Yeterli Milletlerarası Sinema kolunda Oscar kazanmıştı. “Drive My Car”ın bu sene tıpkı başarıyı yakalayıp yakalamayacağı merak konusu. Şimdiye kadar aldığı mükafatlar, bu ihtimalin pek de düşük olmadığını gösteriyor. Pekala, dizilerinden sinemasına Doğu’nun öyküleri nasıl oluyor da Batı izleyicisini bu kadar etkileyebiliyor? Üstelik bunu yöresel ve eksantrik savaş, dans vs. ihtişamlı sahneler olmadan başarabiliyor? Bilhassa Hollywood’un artık özgün kıssa yaratmada kısırlaştığı malumumuz. bir daha çevrimler, harika kahraman sinemaları garantili alan olarak görülüyor. Gişe rekortmeni “Spider-Man: No Way Home” bile eski Örümcek Adamları öyküye dahil etmekte buluyor tahlili, yani nostaljide.
“Parazit” ve “Drive My Car”a baktığımızda tüm insanlığa hitap eden ortak bahisleri ne kadar sade anlattıklarına şahit oluyoruz. Güney Kore üretimi “Parazit”, sınıf ayrımını en sıradan noktadan tanım ediyor mesela, kokudan… Her sınıfın bir alt sınıfı olduğunu ve birbiri üzerine basarak hayatta kalmaya çalışmanın sistem için ne kadar makbul olduğunu vurguluyor. “Drive My Car” ise bir Hollywood senaryosunda seyirciyi hıçkırıklara boğacak yas sürecini ajite etmeden, berbatlığı silah olarak kullanmadan anlatıyor. Doğu’ya has sakinlik düsturunu bir insanlık öğretisi haline getiriyor. Tüm muhtaçlığımız olan da bu galiba.