CatWalk
New member
Harun Karaburç – Yazıldığı tarih ve okuyucunun okuduğu vakit dilimi ne kadar farklı olursa olsun klasikler, her okumada okuruna farklı pencereler açan üstün nitelikli eserler olarak karşımıza çıkıyor. Bugün neredeyse bütün yayınevleri klasiklerin yeni basımlarını okurla buluşturmaya devam ediyor. Klasikleri okumaktan, kütüphanemizin bir köşesinde yahut başucumuzda bulundurmaktan, birbirimize ikram etmekten asla vazgeçmiyoruz. Klasiklerde anlatılan dünyadan uzaklaştıkça klasikler daha sık sığındığımız inançlı bir limana dönüşüyor. Usta müellif Italo Calvino, klasikleri niye okumamız gerektiği sorusunun peşinden giderek “Klasikleri neden Okumalı?” kitabına imza atmış ve bunu 14 hususta ele almıştı. Biz de benzeri bir merakın peşine düşüp Feridun Andaç, Müge İplikçi ve Kemal Varol’a “Klasiklere niye bu kadar fazlaca tutunuyoruz? Bugün klasiklerin kısaltılması/ sadeleştirilmesi bütünlüklerini nasıl etkiliyor?” sorularını yönelttik. Müge İplikçi, klasiklerin sadeleştirilmesini genç okur açısından faydalı bulurken Feridun Andaç, yapılan sadeleştirmenin öze ziyan verdiğini söylemiş oldu. Kemal Varol ise “hiç bir sadeleştirme suçsuz değildir benim gözümde” dedi.
“İnsan değişmiyor” Müge İplikçi: “Klasiklerin, insanı anlatma konusunda çizdiği temel çerçeve vakit tanımaz bir boyutta. Her şey değişebiliyor lakin insan değişmiyor. Kanımca klasikleri klasik yapan temel özellik bu. Klasiklerin kısaltılması ya da sadeleştirilmesinin, bilhassa genç okur açısından fazlaca faydalı olduğunu düşünüyorum. Onu, o yaşlarda sevdiği vakit, gerçek hacmi ve içeriğiyle gelecekte de okuyacaktır ki genelde bu biçimde oluyor.”
“Her daim birinci kaynak” Feridun Andaç: “bir daha bir daha okunduklarını göz önünde tutarsak klasiklerin insanlığın yakın-uzak tarihine kayıt düşen yanları olduğunu söylemek gerek. Her klasik yapıtın tükenmeyen bir yanı vardır. O da ne anlattığının/dediğinin sırrıdır aslında. Beşere dokunur, çağını aşan bir bakış/duyuş getirmeleri bir yapıtı klasik yapan öğelerdendir. Yani size bir şey öğretmesi gerekmiyor; düşündürür, gösterir, duygusal düşünsel gelişmeninizi tesirler. Bir keşfi seyahatine çıkarır sizi. bir daha yazılması o denli fazlaca da kolay olmayan yapıtlardır. Hatta mümkün değildir. Durum bu biçimde olunca günümüzde yapılan kısaltmalar hatta uyarlamalar öylesine yanlış ki yapıtın özünü bozduğu üzere okurunu da yanlış yönlendirebilir. İsmi üzerinde, klasik. Etkilenilebilir, yol/yön gösterici olabilir fakat bir oburunun özüne dokunup bozması değersizleştirmedir. Bir yanıyla çağının aynası/tanığı olan klasiklerin taşıyıcı yanları vardır. Bir gelenek, bir üslup oluşturmada her daim birinci kaynaktır. Kökendir diyebiliriz. Cervantes’in “Don Kişot”unda da görürüz bunu Firdevsi’nin “Şehname”sinde de. Klasik denilince eski-yeni karşılaştırması da yanlıştır bence. Her klasik yapıt yaşadığımız çağı derinlikli halde anlamamıza/kavramamıza kapı ortalar.”
“hiç bir sadeleştirme pak değil” Kemal Varol: “Klasikleri vakte karşı güçlü metinler oldukları için bu kadar önemsiyoruz galiba. Yalnızca uzak diyar ve vakit içinderın külçeşidini, toplumsal yapısını ve karmaşalarını sundukları için değil, insan denen varlığın özünde daima tıpkı kalan hislerini yansıtmada başarılı oldukları için tutunuyoruz onlara. Kendi vakit içinderını aşıp bugüne varmalarında bunun hissesi var bana kalırsa. Sonsuz okumalara imkân sağladıkları, varlıklı bir iç ve dış dünya sundukları için bir de. Olaylar, kahramanlar, yerler her seferinde değişmesine karşın insanın o büyülü ve bir o kadar da karmaşık dünyasını kendisine sıkıntı edindiği için bugün hâlâ okuyoruz onları tahminen de. hiç bir sadeleştirme temiz değildir benim gözümde. Bir sözcüğün, bir noktalama işaretinin bile farklı bir kıymeti vardır. Çoğunlukla ticari niçinlerle yapılan bu sadeleştirmeleri/kısaltmaları doğru bulmuyorum. Bir metni klasik haline getiren ögelerin özensizce atılması, metne çeşitli müdahalelerde bulunulması, vakti aşan bir metnin vakte uydurulması suçsuz değil.”
“İnsan değişmiyor” Müge İplikçi: “Klasiklerin, insanı anlatma konusunda çizdiği temel çerçeve vakit tanımaz bir boyutta. Her şey değişebiliyor lakin insan değişmiyor. Kanımca klasikleri klasik yapan temel özellik bu. Klasiklerin kısaltılması ya da sadeleştirilmesinin, bilhassa genç okur açısından fazlaca faydalı olduğunu düşünüyorum. Onu, o yaşlarda sevdiği vakit, gerçek hacmi ve içeriğiyle gelecekte de okuyacaktır ki genelde bu biçimde oluyor.”
“Her daim birinci kaynak” Feridun Andaç: “bir daha bir daha okunduklarını göz önünde tutarsak klasiklerin insanlığın yakın-uzak tarihine kayıt düşen yanları olduğunu söylemek gerek. Her klasik yapıtın tükenmeyen bir yanı vardır. O da ne anlattığının/dediğinin sırrıdır aslında. Beşere dokunur, çağını aşan bir bakış/duyuş getirmeleri bir yapıtı klasik yapan öğelerdendir. Yani size bir şey öğretmesi gerekmiyor; düşündürür, gösterir, duygusal düşünsel gelişmeninizi tesirler. Bir keşfi seyahatine çıkarır sizi. bir daha yazılması o denli fazlaca da kolay olmayan yapıtlardır. Hatta mümkün değildir. Durum bu biçimde olunca günümüzde yapılan kısaltmalar hatta uyarlamalar öylesine yanlış ki yapıtın özünü bozduğu üzere okurunu da yanlış yönlendirebilir. İsmi üzerinde, klasik. Etkilenilebilir, yol/yön gösterici olabilir fakat bir oburunun özüne dokunup bozması değersizleştirmedir. Bir yanıyla çağının aynası/tanığı olan klasiklerin taşıyıcı yanları vardır. Bir gelenek, bir üslup oluşturmada her daim birinci kaynaktır. Kökendir diyebiliriz. Cervantes’in “Don Kişot”unda da görürüz bunu Firdevsi’nin “Şehname”sinde de. Klasik denilince eski-yeni karşılaştırması da yanlıştır bence. Her klasik yapıt yaşadığımız çağı derinlikli halde anlamamıza/kavramamıza kapı ortalar.”
“hiç bir sadeleştirme pak değil” Kemal Varol: “Klasikleri vakte karşı güçlü metinler oldukları için bu kadar önemsiyoruz galiba. Yalnızca uzak diyar ve vakit içinderın külçeşidini, toplumsal yapısını ve karmaşalarını sundukları için değil, insan denen varlığın özünde daima tıpkı kalan hislerini yansıtmada başarılı oldukları için tutunuyoruz onlara. Kendi vakit içinderını aşıp bugüne varmalarında bunun hissesi var bana kalırsa. Sonsuz okumalara imkân sağladıkları, varlıklı bir iç ve dış dünya sundukları için bir de. Olaylar, kahramanlar, yerler her seferinde değişmesine karşın insanın o büyülü ve bir o kadar da karmaşık dünyasını kendisine sıkıntı edindiği için bugün hâlâ okuyoruz onları tahminen de. hiç bir sadeleştirme temiz değildir benim gözümde. Bir sözcüğün, bir noktalama işaretinin bile farklı bir kıymeti vardır. Çoğunlukla ticari niçinlerle yapılan bu sadeleştirmeleri/kısaltmaları doğru bulmuyorum. Bir metni klasik haline getiren ögelerin özensizce atılması, metne çeşitli müdahalelerde bulunulması, vakti aşan bir metnin vakte uydurulması suçsuz değil.”