Hatırlanmak teselli veriyor

CatWalk

New member
Seray Şahinler – Zaven Biberyan edebiyatımızın “unutulan” isimlerinden… 1921’de Çengelköy’de doğar Biberyan. Ermenice yayın yapan gazeteler başta olmak üzere çeşitli mecmualarda müelliflik yapar. Sosyalizme atıf yapan yazıları niçiniyle yolu mahpusa düşer. daha sonrasında Beyrut süreci başlar. 1953’te İstanbul’a döner ve bir daha yazmaya başlar. Bir devir siyasette da faal rol alır.

Biberyan’ın Ermenice kaleme aldığı ve başyapıt kabul edilen “Karıncaların Günbatımı” romanı geçtiğimiz senelerda Türkçede yayımlanmıştı. Akabinde geçtiğimiz Kasım ayında özyaşamöyküsü “Mahkûmların Şafağı” yayımlandı. Bu vesileyle Biberyan’ın hayatına bir adım daha yaklaştık. Artık bu seyahati daha zenginleştirecek ve renklendirecek bir stant var önümüzde. Müellifin doğumunun 100. yıl dönümü kapsamında Sevengül Sönmez’in küratörlüğünde düzenlenen “Yazmak Teselli Oluyor” standı muharrir, siyasetçi, mütercim ve bir baba olarak Zaven Biberyan”ın hayatından kesitler sunuyor. Aras Yayıncılık bünyesindeki Yesayan Salonu’nda gerçekleşen stantta aile arşivinden temin edilen fotoğraflar, el yazısı notlar, kupürler ve özel defterler yer alıyor. Kızı Tilda için tuttuğu günlükler ise birinci kere stantta izleyiciyle buluşuyor.


O kendini anlatıyor

Biberyan’ın hayatından izler taşıyan “Karıncaların Günbatımı” bir aile ekseninde Ermenilerin 1940’lı ve 50’li senelerdaki hayatından kesit sunuyor. Roman bugün Netflix’in “Kulüp” dizisi vesilesiyle bir daha gündeme gelen Varlık Vergisi yüzünden varını ağırı kaybeden bir baba ve bu güç şartları onun yüzüne vuran aile bireylerinin serüvenini ele alıyordu. Romandan müellifin hayatına dair bilgi edinmek mümkün olsa da “Yazmak Teselli Oluyor” standı, bu hayata bütünüyle davet ediyor izleyiciyi. Her muharrir üzere Biberyan’ı da yaşadığı devirden bağımsız ele almak mümkün değil. Bu niçinle Personel Partisi kongresindeki konuşmasındaki bir kareden Gavroş’taki yazılarına bir bütün olarak bakmak onun yaşadıklarıyla yazdıkları içindeki alakayı yanlışsız okumaya yardımcı olabilir.

Muharrir ve şairlerin düş ve yazın cihanına temas eden bu stantlar izleyici için bulunmaz nimet. Çünkü yapıtlarını severek okuduğunuz, hayatından etkilendiğiniz edebiyatçılarla “yüz yüze tanışmaya” vesile oluyor. “Yazmak Teselli Oluyor” bu topraklarda hayatış ancak yazın lisanı niçiniyle pek görülmemiş bir ismin bugün edebiyat tarihli yerini alması için değerli bir sorumluluğu da yerine getiriyor.

Küratör Sevengül Sönmez, “Amacımız hayli laf söylememek ve izleyenin kendi bakışını işin içine katmaktı. ‘Yazmak Teselli Oluyor’ Ermenice olan el yazısıyla kendi hayat kıssası. Biz bir şey söylemiyoruz, o kendini anlatıyor esasen. Çeşitli devrinden fotoğraflarla nasıl birisi olduğuna ve nasıl yazdığına dair resmi tamamlanıyor. Kendi kitabının kapağını resmetmiş bir muharrir olarak da onu görme niyetimiz vardı. Edebiyatına ve hayatına dair kısımlar var” diyor.

Fotoğraflar birinci defa stantta

“Roman bana yetmiyordu, bir daha fotoğraf çizmeye başladım. kimi vakit bir su başında yeşil-sarı-mavi hoş bir bayan çiziyordum, kimi vakit de koca koca sütunlu, kırmızı siyah meşalelerle aydınlatılmış bir yeraltı zindanına gdolayılen tutsak bir bayan.” Biberyan, resme ilgisini “Mahkûmlar Şafağı’ndan” da bu sözlerle anlatıyor. Onun yazı kadar fotoğraftaki mahirliğine birinci kere şahit oluyoruz bu stantta. Müellifin dört tablosu stant kapsamında birinci kere izleyiciyle buluşuyor.
 
Üst