CatWalk
New member
Efnan Atmaca – İnsan görülmek ister” Filiz Aygündüz’ün Doğan Kitap’tan çıkan son romanı “Annem Beni Görsün” bu cümleyle başlıyor. Ben de yazıya bu cümleyle başlamak istedim zira tahminen de bizi biz yapan her şeyin altında bu istek var. Hangimiz görülmek için palavra söylemedik, kendimizi farklı anlatmadık ve görüldüğümüzde memnun olmadık? Aygündüz işte insanın özüne dair bu isteği usta işi bir romanla okurla buluşturuyor. Roman her ne kadar bir bayan müellifin harika erkeği bulup onunla yaşadığı çalkantılı ilgiyi anlatıyor üzere görünse de altında insanı anlatıyor, insanı irdeliyor, hatta deşiveriyor. Zeynep isimli müellifin seyahatine eşlik edip onunla sevinip onunla üzülürken birden o harika erkeğe, Alp’e çeviriveriyoruz odağımızı. Bayan kahramana yaşattığı acıdan dolayı kızarken şefkatle sarıp sarmalayabiliyoruz onu. Dedim ya başında Aygündüz insanı deşiveriyor, insanı her istikametiyle anlatıyor ve anlamamıza aracılık ediyor diye, “Annem Beni Görsün” işte bu seyahate davet ediyor okuru. bir epey sürpriz var kitapta. Yalnızca görülmek isteği değil vefat korkusu, kadın-erkek ilgisi, kız kardeşlik, yalnızlık, memnunluk arayışı, özetle beşere dair ne var ise kitabın uğradığı duraklardan.
Kitabın ismiyle başlayalım. Aslında kitabın ismi “Annem Beni Görsün” konusu hakkında ipuçları da veriyor. niye bu kadar değerli görülmek, bilhassa anne tarafınca?
Görülmeyi istemek ruhsal açıdan epeyce olağan ve sağlıklı. Hepimiz görülmek istiyoruz. Lakin alışılmış görülmenin sonları var. Bir yandan Instagram üzere toplumsal mecralarda görülmek var, bir de kişiliğinle, duruşunla, yaptığın işlerle görülmek. Nihayetinde herkes görülmek istiyor. O yüzden de kitap “İnsan görülmek ister” cümlesiyle başlıyor. “Annem Beni Görsün” ismine gelince; anne-çocuk bağı fazlaca değerli. Çocuğun birinci bakım verenle, genelde anne oluyor bu kişi, kurduğu münasebet neredeyse bütün ömrünü etkiliyor; ileriki yaşlarda yaşayacağı ilgilerinin yazgısını belirliyor. Çocuk, anne ile inançlı bir bağ kurduysa yani 0-3 yaş içinde annesi acıktığında yemeğini verdiyse, sevgi istediğinde sevgisini gösterdiyse, her görmek istediğinde ona ‘Ben buradayım’ hissini geçirdiyse çocukla anne içinde inançlı bir bağlanma tarzı oluşuyor. ondan sonrasındaki ilgilerde de anneyle kurduğu bu cins alakayı yenidenlıyor çocuk. Bu modeli yaşayacağı eş, arkadaş seçimleri yapıyor. Lakin anne bir var bir yoksa, gereksinimlerinin tümünü karşılamıyorsa korkulu bir çocuk ortaya çıkıyor. ötürüsıyla yaşadığı alakalarda de telaş ağır basıyor. Özetle anne-çocuk bağlantısı epey değerli ve o yüzden annelerimiz tarafınca görülmemiz epeyce değerli. Kitap da ismini buradan alıyor.
Son senelerda bugünkü meselelerimizin altında daima çocukluk travmalarımız olduğuna dair savlarla karşılaşıyoruz. Hakikat mu sizce? Çocukluk travmalarımız bugünkü bizi mi oluşturuyor?
“Bana çocukluğunu anlat,” diye hayli beylik bir laf vardır. İçi boşaltıldı fakat aslında hayli değerli. Psikoloji yüksek lisansı yaparken bilhassa gelişim psikolojisi dersinde çocuklukta yaşadıklarımızın bizi ileride nasıl etkilediği hususuyla hemhal oldum. Her şey sahiden çocuklukta başlıyor. Hatta son devir Psikiyatr Gülseren Budayıcıoğlu imzalı bir ruhsal dizi furyası var. O dizilerde de travmalar çocukluğa inilerek anlatılıyor. Beşerler pandemi sürecinde kendilerine bakma fırsatı buldular. Çocukluğa kadar geri gidebilenler ki aslında güç bir şey bu, birtakım şeyleri gördüler. bir daha Gülseren Budayıcıoğlu “Doğduğunuz konut yazgınızdır,” diyor. 50 yıllık psikiyatr, tüm o tecrübeyle söylüyor bunu. İçine doğduğumuz meskende olup bitenler yazgımızı kıymetli ölçüde etkiliyor. Lakin olağan bu demek değil ki o yazgısı değiştiremezsin. Aldığın eğitim, okuduğun kitaplar, hayata bakışın, ruhsal sermayen o bahtı değiştirebilme imkânı veriyor. O yazgısı değiştirme gücümüz her vakit var.
Kitaptaki tüm karakterlerde bir sevilme muhtaçlığı ve harikalık arayışı var. Esiri mi olduk mükemmeliyetçiliğin?
Hepimiz insanız, sonuçta sevme ve sevilme gereksinimimiz var. Dediğim üzere bu hayli sağlıklı. Evvelce “Ben mükemmeliyetçiyim” cümlesi insanın kendini övmek için kullandığı bir laftı. Lakin eksiksiz olmaya çalıştıkça bir epeyce şeyi kaçırabiliyor insan. Kitapta bilhassa erkek karakter yani Alp gerçek olamayacak kadar eksiksiz. Ben biraz onu deşmeye çalıştım. Bu dönemde bu kadar hoş seven, güzel, şık, ince, kültürlü, bilgili bir erkek. Onu bu türlü bilerek donattım zira gerçekliğini sorgulamak üzere bir derdim vardı. Aslında gerçek diye baktığımız şeyler ne kadar gerçek sorusunun da peşine takıldığım için romanda Alp’i bilhassa harika yapmaya çalıştım. Öteki karakterler sevmek ve sevilmek peşinde hoş bir hayat sürmeye çalışıyorlar.
Kitapta Zeynep’in öyküsünü okurken, birden Alp’in kıssası ortasında buluyoruz kendimizi. Bu aksi köşeyi yapma gayeniz neydi?
Aslında ben Zeynep’ten çok Alp’in kıssasını anlatmak istedim. Annelerinin kendilerini görmesi, görülmek romandaki kadın-erkek her insanın lakin en çok Alp’in dileği. Yola çıkarken aslında müellif bir bayanın hayatının aşkını bulması ve bu ilgide yaşadığı travmayı anlatmak istemiştim ancak artık düşündüğümde Alp’i yazma isteği daha baskın çıktı. Aykırı köşe mi denir buna bilmiyorum ancak Zeynep’ten epeyce Alp’in kıssası roman.
Alp’in kıssasıyla buluştuğumuzda hayli güç, yakıcı, yıkıcı bir durumla karşılaşıyoruz. Zeynep’ten çok Alp’i merak eder hâle geliyoruz…
Roman boyunca Zeynep de fazlaca acı çekiyor. Fakat sonuna yanlışsız ben de büsbütün tartısı “Alp nasıl kurtulur” sorusuna verdim. olağan olarak Zeynep’in de memnun olması değerliydi, hayli severek yazdığım bir karakter oldu o lakin evvela Alp kurtulmalıydı. Son devir kalemim ona çalıştı.
“İlişki iyileştirir”
Alp’in kurtuluş reçetesi karşısındakinin onu olduğu üzere kabul etmesi oldu. Kurtuluşun anahtarı herkesi olduğu üzere kabul etmekte mi?
Mutlaka. Zira ilgi düzgünleştirir diye bir kelam var. Yeterli bir bağdan kelam ediyoruz doğal. Uygun bir ilginin ortasında karşındakini olduğu üzere kabul etmek var. Orasıyla burasıyla oynamadan onu olduğu üzere kabul etmek… esasen olduğumuz üzere kabul edildiğimizde hem fazlaca memnun oluyoruz birebir vakitte bu durum var ise yaralarımıza da epeyce güzel geliyor. Onun için romanın anahtarlarından biri de bu.
Bu söyleşinin uzun versiyonunu Milliyet Sanat mecmuasının ağustos sayısında okuyabilirsiniz.
Kitabın ismiyle başlayalım. Aslında kitabın ismi “Annem Beni Görsün” konusu hakkında ipuçları da veriyor. niye bu kadar değerli görülmek, bilhassa anne tarafınca?
Görülmeyi istemek ruhsal açıdan epeyce olağan ve sağlıklı. Hepimiz görülmek istiyoruz. Lakin alışılmış görülmenin sonları var. Bir yandan Instagram üzere toplumsal mecralarda görülmek var, bir de kişiliğinle, duruşunla, yaptığın işlerle görülmek. Nihayetinde herkes görülmek istiyor. O yüzden de kitap “İnsan görülmek ister” cümlesiyle başlıyor. “Annem Beni Görsün” ismine gelince; anne-çocuk bağı fazlaca değerli. Çocuğun birinci bakım verenle, genelde anne oluyor bu kişi, kurduğu münasebet neredeyse bütün ömrünü etkiliyor; ileriki yaşlarda yaşayacağı ilgilerinin yazgısını belirliyor. Çocuk, anne ile inançlı bir bağ kurduysa yani 0-3 yaş içinde annesi acıktığında yemeğini verdiyse, sevgi istediğinde sevgisini gösterdiyse, her görmek istediğinde ona ‘Ben buradayım’ hissini geçirdiyse çocukla anne içinde inançlı bir bağlanma tarzı oluşuyor. ondan sonrasındaki ilgilerde de anneyle kurduğu bu cins alakayı yenidenlıyor çocuk. Bu modeli yaşayacağı eş, arkadaş seçimleri yapıyor. Lakin anne bir var bir yoksa, gereksinimlerinin tümünü karşılamıyorsa korkulu bir çocuk ortaya çıkıyor. ötürüsıyla yaşadığı alakalarda de telaş ağır basıyor. Özetle anne-çocuk bağlantısı epey değerli ve o yüzden annelerimiz tarafınca görülmemiz epeyce değerli. Kitap da ismini buradan alıyor.
Son senelerda bugünkü meselelerimizin altında daima çocukluk travmalarımız olduğuna dair savlarla karşılaşıyoruz. Hakikat mu sizce? Çocukluk travmalarımız bugünkü bizi mi oluşturuyor?
“Bana çocukluğunu anlat,” diye hayli beylik bir laf vardır. İçi boşaltıldı fakat aslında hayli değerli. Psikoloji yüksek lisansı yaparken bilhassa gelişim psikolojisi dersinde çocuklukta yaşadıklarımızın bizi ileride nasıl etkilediği hususuyla hemhal oldum. Her şey sahiden çocuklukta başlıyor. Hatta son devir Psikiyatr Gülseren Budayıcıoğlu imzalı bir ruhsal dizi furyası var. O dizilerde de travmalar çocukluğa inilerek anlatılıyor. Beşerler pandemi sürecinde kendilerine bakma fırsatı buldular. Çocukluğa kadar geri gidebilenler ki aslında güç bir şey bu, birtakım şeyleri gördüler. bir daha Gülseren Budayıcıoğlu “Doğduğunuz konut yazgınızdır,” diyor. 50 yıllık psikiyatr, tüm o tecrübeyle söylüyor bunu. İçine doğduğumuz meskende olup bitenler yazgımızı kıymetli ölçüde etkiliyor. Lakin olağan bu demek değil ki o yazgısı değiştiremezsin. Aldığın eğitim, okuduğun kitaplar, hayata bakışın, ruhsal sermayen o bahtı değiştirebilme imkânı veriyor. O yazgısı değiştirme gücümüz her vakit var.
Kitaptaki tüm karakterlerde bir sevilme muhtaçlığı ve harikalık arayışı var. Esiri mi olduk mükemmeliyetçiliğin?
Hepimiz insanız, sonuçta sevme ve sevilme gereksinimimiz var. Dediğim üzere bu hayli sağlıklı. Evvelce “Ben mükemmeliyetçiyim” cümlesi insanın kendini övmek için kullandığı bir laftı. Lakin eksiksiz olmaya çalıştıkça bir epeyce şeyi kaçırabiliyor insan. Kitapta bilhassa erkek karakter yani Alp gerçek olamayacak kadar eksiksiz. Ben biraz onu deşmeye çalıştım. Bu dönemde bu kadar hoş seven, güzel, şık, ince, kültürlü, bilgili bir erkek. Onu bu türlü bilerek donattım zira gerçekliğini sorgulamak üzere bir derdim vardı. Aslında gerçek diye baktığımız şeyler ne kadar gerçek sorusunun da peşine takıldığım için romanda Alp’i bilhassa harika yapmaya çalıştım. Öteki karakterler sevmek ve sevilmek peşinde hoş bir hayat sürmeye çalışıyorlar.
Kitapta Zeynep’in öyküsünü okurken, birden Alp’in kıssası ortasında buluyoruz kendimizi. Bu aksi köşeyi yapma gayeniz neydi?
Aslında ben Zeynep’ten çok Alp’in kıssasını anlatmak istedim. Annelerinin kendilerini görmesi, görülmek romandaki kadın-erkek her insanın lakin en çok Alp’in dileği. Yola çıkarken aslında müellif bir bayanın hayatının aşkını bulması ve bu ilgide yaşadığı travmayı anlatmak istemiştim ancak artık düşündüğümde Alp’i yazma isteği daha baskın çıktı. Aykırı köşe mi denir buna bilmiyorum ancak Zeynep’ten epeyce Alp’in kıssası roman.
Alp’in kıssasıyla buluştuğumuzda hayli güç, yakıcı, yıkıcı bir durumla karşılaşıyoruz. Zeynep’ten çok Alp’i merak eder hâle geliyoruz…
Roman boyunca Zeynep de fazlaca acı çekiyor. Fakat sonuna yanlışsız ben de büsbütün tartısı “Alp nasıl kurtulur” sorusuna verdim. olağan olarak Zeynep’in de memnun olması değerliydi, hayli severek yazdığım bir karakter oldu o lakin evvela Alp kurtulmalıydı. Son devir kalemim ona çalıştı.
“İlişki iyileştirir”
Alp’in kurtuluş reçetesi karşısındakinin onu olduğu üzere kabul etmesi oldu. Kurtuluşun anahtarı herkesi olduğu üzere kabul etmekte mi?
Mutlaka. Zira ilgi düzgünleştirir diye bir kelam var. Yeterli bir bağdan kelam ediyoruz doğal. Uygun bir ilginin ortasında karşındakini olduğu üzere kabul etmek var. Orasıyla burasıyla oynamadan onu olduğu üzere kabul etmek… esasen olduğumuz üzere kabul edildiğimizde hem fazlaca memnun oluyoruz birebir vakitte bu durum var ise yaralarımıza da epeyce güzel geliyor. Onun için romanın anahtarlarından biri de bu.
Bu söyleşinin uzun versiyonunu Milliyet Sanat mecmuasının ağustos sayısında okuyabilirsiniz.